گردن درد یکی از شایع‌ترین مشکلات در میان افرادی است که به دلیل شغلشان مجبور هستند ساعت‌ها پشت میز بنشینند. همچنین برخی از دانشجوها نیز از درد گردن رنج می‌برند.

آناتومی ستون فقرات گردنی

ستون فقرات گردنی از مهره‌هایی است که از قسمت بالایی بالاتنه آغاز می‌شود و تا زیر جمجمه ادامه پیدا می‌کند. مهره‌های استخوانی و رباط‌ها که مثل کش‌های ضخیم لاستیکی هستند و عضلات، موجب ثبات ستون فقرات می‌شوند. عضلات علاوه بر پشتیبانی از ستون فقرات و ایجاد ثبات، به حرکت کردن ستون فقرات نیز کمک می‌کنند.

ستون فقرات گردنی دامنه حرکتی بسیار قابل‌توجهی دارد و از سوی دیگر وزن سر را تحمل می‌کند. اما گردن نسبت به سایر نواحی ستون فقرات کمتر محافظت می‌شود و در معرض خطر آسیب و مشکلاتی است که موجب درد و محدودیت حرکتی می‌شوند.

برای بسیاری از افراد، درد گردن یک وضعیت موقتی است که با گذشت زمان به خودی خود برطرف می‌شود. اما در برخی از موارد، برای بهبودی علائم لازم است به پزشک مراجعه شود و علت درد گردن مشخص شده و درمان‌های لازم تجویز شوند.

مهم‌ترین عامل در تدوین بهترین برنامه درمانی برای رفع گردن درد، تشخیص صحیح علت بروز گردن درد است. شما باید بدانید چه عاملی موجب سردرد شما شده است تا بتوانید راه درمان آن را نیز تعیین کنید.

گردن درد

متخصص مغز و اعصاب در ابتدا ارزیابی‌های تشخیصی مانند گرفتن شرح حال، بررسی علائم و معاینه فیزیکی را انجام می‌دهد و در برخی موارد لازم است که از ستون فقرات عکسبرداری شود و یا قدرت عضلانی و واکنش‌پذیری عضلات و عصب‌ها آزمایش شوند. بهبودی درد گردن با انجام مراقبت‌های لازم و پیگیری درمان‌های تجویز شده به دست می‌آید.

حرکات ورزشی گردن درد

هدف از برنامه درمانی، رفع مشکل زمینه‌ای (عامل درد)، بازیابی عملکرد گردن و پیشگیری از بروز مجدد گردن درد است. در صورتی که درد مزمن شود و با وجود انجام درمان‌های مختلف بهبود پیدا نکند لازم است ارزیابی‌های بیشتری در مورد وضعیت بیمار صورت گیرد.

انواع گردن درد

گردن با داشتن بیشترین دامنه حرکتی، بیش از همه قسمت‌های ستون فقرات مستعد آسیب است. درد گردن می‌تواند خفیف تا شدید باشد که به میزان آسیب‌دیدگی بستگی دارد. این درد همچنین می‌تواند حاد یا مزمن باشد.

گردن درد حاد به طور ناگهانی ایجاد می‌شود و معمولا ظرف چند روز تا چند هفته، بهبودی پیدا می‌کند. منشا این درد معمولا عضلات، رباط‌ه،ا مفاصل یا دیسک‌های بین مهره‌ای در گردن هستند.

گردن درد مزمن برای بیش از سه ماه ادامه پیدا می‌کند. این نوع درد گردن ممکن است تمام مدت و به صورت مداوم حس شود و یا با انجام فعالیت‌های خاصی تحریک شده و شدت بگیرد.

هرچند پیداکردن منشا این درد می‌تواند سخت باشد اما عواملی که موجب گردن درد مزمن می‌شوند شامل آسیب عصبی، تشکیل بافت فیبروزی در گردن یا تاثیرات احساسی و روانی درد هستند.

علت گردن درد چیست؟

گردن درد می‌تواند ناشی از قرارگیری بدن در حالت غلط، آسیب‌دیدگی، استرس، فرسایش طبیعی بدن، بیماری و بسیاری دلایل دیگر باشد. قرار دادن ستون فقرات در حالت ناصحیح (روی شکم خوابیدن یا قوز کردن و …) و استفاده از روش‌ها غلط در هنگام بلند کردن اجسام موجب وارد شدن فشار بیش از حد به ستون فقرات می‌شود.

دلایل گردن درد می‌تواند نتیجه مشکلات زیر باشد:

• آسیب‌دیدگی یا ضربه
• بیرون‌زدگی دیسک
• گیر افتادگی غصب‌ها
• آرتروز (بیماری فرسایشی دیسک)
• تنگی کانال نخاعی

آسیب‌دیدگی یا ضربه

آسیب شلاقی گردن (کشیدگی رباط‌های گردن بر اثر ضربه ناگهانی)، آسیب‌های ورزشی، زمین خوردن و پارگی عضلات و رباط‌ها و همچنین شکستگی مهره‌ها گردن موجب درد گردن می‌شود.

بیرون‌زدگی دیسک

ممکن است ماده ژله مانند درون دیسک حالت برآمده پیدا کند یا لایه خارجی دیسک را پاره کرده و بیرون بزند و در نتیجه به عصب‌ها فشار وارد کند.

گیر افتادگی غصب‌ها

تحت فشار قرار گرفتن عصب‌ها در ستون فقرات موجب بروز دردی می‌شود که تا دست‌ها و انگشتان منتشر می‌شود. درد ناشی از گیرافتادگی عصب‌ها در گردن با درد تونل کارپال که معمولا با بی‌حسی همراه است، فرق می‌کند.

آرتروز (بیماری فرسایشی دیسک)

با بالا رفتن سن به تدریج دیسک‌های بن مهره‌ای رطوبت خود را از دست می‌دهند و زائده‌های استخوانی در اطراف مهره‌ها شکل می‌گیرند.

تنگی کانال نخاعی

ساختار استخوانی که طناب نخاعی از آن عبور می‌کند، کانال نخاعی نام دارد. این کانال به دلایل مختلف ممکن است تنگ شود و در نتیجه به طناب نخاعی فشار وارد شده و دچار التهاب و تورم شود.

علائم گردن درد

علائم و نشانه های درد گردن شامل موارد زیر است:

• خشکی و گرفتگی گردن
• احساس سوزش
• تیر کشیدن درد و منتشر شدن آن
• احساس فشار و احساس گزگز و مورمور

ممکن است عضلات گردن و صورت و شانه دردناک بوده و به لمس حساس باشند. عضلات بعد از قرارگیری در شرایط انقباض شدید، دچار اسپاسم می‌شوند.

در این حالت محدوده حرکتی گردن کم می‌شود و احتمالا بیمار نمی‌تواند گردن خود را حرکت دهد. در صورتی که عصب‌ها درگیر باشند، علائم گزگز، مورمور، بی‌حسی یا ضعف در شانه‌ها، بازوها و دست‌ها بروز می‌کنند.

راههای تشخیص گردن درد چگونه است؟

تشخیص علت گردن درد بر مبنای شرح حال بیمار، گرفتن سوابق پزشکی، معاینه فیزیکی و جواب آزمایشات و عکسبرداری‌هایی است که در صورت نیاز تجویز می‌شوند.

برای برخی از بیماران در ابتدا روش‌های درمانی غیرجراحی تجویز می‌شود و در صورتی که دارو درمانی و فیزیوتراپی بی‌تاثیر باشد، انجام عکسبرداری از گردن و سایر تست‌ها تجویز می‌شود. این تست‌ها عبارتند از:

• سی تی اسکن
• دیسکوگرافی
• نوار عصب و عضله
• تست هدایت عصبی
• ام آر آی
• بلوک عصبی
• میلوگرام
• رادیولوژی با اشعه ایکس

انواع روش های درمان درد گردن

به طور کلی روشهای درمان گردن درد شامل موارد زیر است:

• مراقبت از خود
• درمان دارویی
• تزریق استروئید
• ورزش و فیزیوتراپی
• جراحی

درمان گردن درد

مراقبت از خود

درد گردن معمولا با استراحت، گرما و سرما درمانی (کمپرس سرد و گرم)، ماساژ، داروهای مسکن و انجام حرکات کششی ملایم، بهبود پیدا می‌کند. برای کاهش اسپاسم عضلات کمر و گردن، یک کمپرس سرد را برای ۲۰ دقیقه روی گردن بگذارید و این کار را چند بار در روز تکرار کنید. این کار را باید طی ۴۸ تا ۷۲ ساعت اولیه پس از آسیب و درد گردن انجام دهید.

بعد از این زمان، برای ریلکس کردن و شل گردن عضلات از کمپرس گرم استفاده کنید یا دوش آب گرم بگیرید. استراحت در تختخواب برای مدت کوتاه خوب است، اما اگر بیش از چند روز طول بکشد، به جای آنکه مفید باشد، اثر سوء نیز دارد. اگر روش‌های درمان خانگی و مراقبت از خود هیچ تاثیری در تسکین درد ندارند، به پزشک مراجعه کنید.

درمان دارویی گردن درد

بسیاری از بیماران با مصرف داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند آسپیرین، ایبوبروفن و ناپروکسن که به صورت غیرتجویزی قابل تهیه هستند، می‌توانند درد گردن خود را تسکین دهند.

برای رفع اسپاسم عضلانی، داروهای شل کننده عضله تجویز می‌شوند. در صورتی که درد شدید باشد، ممکن است داروهای مسکن قوی‌تر همراه با داروهای ضدالتهاب یا شل‌کننده عضله تجویز شوند.

تزریق استروئید

استروئید‌ها می‌توانند التهاب و تورم عصب را کاهش دهند. استروئید یا مستقیما در محل درد تزریق می‌شود و یا به شکل داروی خوراکی که باید طی یک دوره ۵ روزه مصرف شود، تجویز می‌شوند. داروی استروئیدی ظرف ۲۴ ساعت موجب تسکین قابل‌توجه درد می‌شود.

تزریق استروئید برای درد گردن

ورزش و فیزیوتراپی

فیزیوتراپی می‌تواند به بیماران کمک کند که هر چه زودتر به روند زندگی عادی بازگردند و از بروز مجدد درد آسیب پیشگیری کند. فیزیوتراپیست تکنیک‌های صحیح قرارگیری بدن در حالات مختلف، شیوه صحیح راه رفتن و بلند کردن اجسام را به بیمار می‌آموزد و همچنین ورزشهایی برای کشش و تقویت عضلات گردن بازوها و شکم به بیمار آموزش می‌دهد.

درمان گردن درد با فیزیوتراپی

برای دوره کوتاهی ممکن است استفاده از مدالیته‌های درمانی مانند ماساژ، اولتراسوند، دیاترمی، گرمادرمانی و تراکشن تجویز شود. همچنین ممکن است بیماران از انجام یوگا، درمان دستی به روش کایروپراکتیک و طب سوزنی نتیجه بگیرند.

درمان گردن درد به کمک جراحی

جراحی در موارد نادری نیاز می‌شود. تنها در موارد خاصی جراحی تجویز می‌شود. این موارد عبارتند از:

• ضعف عضلانی
• بیرون‌زدگی شدید دیسک
• فشار به طناب نخاعی در گردن
• عدم تعادل و درد بسیار شدیدی که با انجام درمان‌های دیگر تسکین پیدا نمی‌کند

درمان گردن درد از طریق جراحی

برای بهبودی گردن درد چه کنیم؟

اغلب افرادی که به گردن درد حاد دچار می‌شوند، به سرعت به روش‌های درمانی پاسخ می‌دهند و علائم ۹۰ در صد آن‌ها ظرف دو هفته به طور کامل برطرف می‌شود.

داشتن رویکرد مثبت در بهبودی، انجام دادن منظم ورزش‌ها و بازگشت به کار و فعالیت‌های قبلی به شیوه صحیح و اصولی، همگی از عناصر مهم در بهبودی گردن درد هستند.

اگر در ابتدا نمی‌توانید وظایف روزمره خود در محل کار را انجام دهید، ممکن است لازم باشد برای مدتی کار خود را سبک یا محدود کرده و حرکاتی که انجام می‌دهید را اصلاح کنید.

راه های پیشگیری از گردن درد

انجام برخی اقدامات برای پیشگیری از گردن درد بسیار ضروری است. توصیه‌های زیر برای پیشگیری از درد گردن بسیار مفید هستند:

• توجه به قرارگیری بدن در حالت صحیح (هنگام نشستن، ایستادن، خوابیدن و ..)
• استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن و تمرینات کششی
• تغذیه سالم و ترک سیگار

توجه به قرارگیری بدن در حالت صحیح

در مورد روش‌های صحیح قرارگیری بدن، شکل صحیح کار با کامپیوتر و لپ‌تاپ و اشتباهات رایج در نحوه قرارگیری بدن و چگونگی بلند کردن اجسام مطالعه کنید و روش‌های صحیح را بیاموزید.

در هنگام انجام دادن هر فعالیتی مانند رانندگی یا کار با کامپیوتر یا مطالعه که در آن گردن برای مدت طولانی در یک موقعیت قرار دارد، به خود به صورت منظم استراحت بدهید.

از خوابیدن روی شکم خودداری کنید و در هنگام خواب توجه کنید که گردن شما با بدنتان هم‌راستا باشد. برای هم‌سطح کردن با سر در هنگام خواب تنها از یک پشتی استفاده کنید. توجه کنید که تشک شما نسبتا سفت باشد. در صورتی که تشک نرم باشد، گردن در هنگام خواب خم می‌شود.

استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن و ورزش‌های کششی

اگر در اغلب موارد احساس استرس دارید، تکنیک‌های ریلکسیشن را بیاموزید تا به کاهش تنش در گردن خود کمک کنید. همچنین به طور منظم ورزش‌های کششی و تقویت عضلات را انجام دهید.

تغذیه سالم و ترک سیگار

تغذیه سالم داشته باشید و وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. سیگار کشیدن را ترک کنید.